Ο προστατευόμενος δρυμός του Χακάσκ

Ο προστατευόμενος δρυμός του Χακάσκ

Στην υπηρεσία της άγριας φύσης
Ο προστατευόμενος δρυμός του Χακάσκ έκλεισε τα 14 χρόνια του. Σήμερα, προκειμένου κανείς να βρεθεί στην περιοχή του δρυμού, πρέπει υποχρεωτικά να έχει εξασφαλίσει την άδεια των αρχών. Και οι προστατευόμενες περιοχές στη Ρωσία, ολοένα διευρύνονται.

Στη ζώνη αυτή υπάρχουν μερικά ξύλινα σπιτάκια, δύο σκηνές φτιαγμένες όπως των νομαδικών φυλών, ένα καλύβι που στεγάζει ρωσικό μπάνιο και μια μικρή μονάδα παραγωγής ενέργειας που λειτουργεί με τον ήλιο και τον αέρα. Πρόσφατα, τα κτίρια έγιναν περισσότερα, καθώς εμφανίστηκε ένα νέο κέντρο επισκεπτών. Είναι ταυτόχρονα μουσείο, τόπος διαλέξεων και σταθμός παρατήρησης, αφού από τα παράθυρά του απλώνεται μια θαυμάσια πανοραμική θέα της λίμνης. Το άνοιγμα του κέντρου επισκεπτών συνδυάστηκε με ένα τριήμερο σεμινάριο αφιερωμένο στη μελέτη των σπάνιων ειδών. Ζωολόγοι από διάφορους δρυμούς ήρθαν εδώ με σκοπό να παρατηρήσουν τους λευκούς πάνθηρες, τις τίγρεις και λεοπαρδάλεις. Το πρόγραμμα εργασίας τους είναι πολύ πυκνό καθώς περιλαμβάνει εξωτερική παρατήρηση, επεξεργασία των στοιχείων που λαμβάνονται, και προετοιμασία για νέες αποστολές.  
Ο λευκός πάνθηρας
Στη Ρωσία υπάρχουν πάρα πολλά μέρη όπου δεν έχει πατήσει πόδι ανθρώπου. Παρόλα αυτά, το πρόβλημα της προστασίας της φύσης είναι ιδιαίτερα οξύ. Τα αντιπροσωπευτικά δείγματα της χλωρίδας και πανίδας που έχουν καταχωρηθεί στη ρωσική «Κόκκινη βίβλο» γίνεται προσπάθεια να προστατευθούν με την οργάνωση δρυμών και φυσικών καταφυγίων. Σήμερα, η συνολική έκταση των προστατευόμενων ζωνών είναι 340 χιλ. τετ. χιλιόμετρα, δηλαδή όσο περίπου η έκταση της Φιλανδίας.
Ο χειμώνας είναι μια σημαντικότατη εποχή για όσους εργάζονται στον δρυμό Σαγιάνο-Σούσενσκι, επειδή τότε η αποστολή πηγαίνει στα χιονισμένα δύσβατα μέρη όπου διαβιεί ο λευκός πάνθηρας. Στο χιόνι φαίνονται καλύτερα από κάθε άλλη περίσταση τα ίχνη της καθημερινής ζωής του και οι επιστήμονες φυσιολάτρες περιμένουν με ανυπομονησία την περίοδο αυτή. Όπως αναφέρει ένας από αυτούς, ο Σεργκέι Ιστόμοφ, έχουν στη διάθεσή τους μόνο τρεις μήνες για να συγκεντρώσουν όσο γίνεται περισσότερα «ζωντανά» στοιχεία και τη συγκεκριμένη περίοδο καταγράφουν πλήθος από αυτά. Αντίθετα, όλο το υπόλοιπο διάστημα, προβαίνουν στην αποκρυπτογράφησή τους.
Οι κάμερες «ενέδρες» οδήγησαν σε καταπληκτικά αποτελέσματα. «Μέσα στις πρώτες δέκα μέρες -αναφέρει ο Ιστόμοφ- λάβαμε τις πρώτες φωτογραφίες με τους πάνθηρες. Μάλιστα, ήταν τρία διαφορετικά θηρία, κάτι που για ένα τόσο καλά κρυμμένο ζώο μπορεί να θεωρηθεί τεράστια επιτυχία! Να σημειωθεί, ότι με τον τρίτο πάνθηρα συνέβη μια αστεία ιστορία, καθώς στην αρχή δεν τον είχαμε προσέξει. Ύστερα από κάποιο διάστημα όμως, όταν ο γιός μου κοίταζε τις φωτογραφίες, με ρώτησε, “Πατέρα, τι πόδια είναι αυτά πάνω στο βράχο;”. Αποδείχθηκε ότι ο πάνθηρας στεκόταν λίγο πιο ψηλά από τον φακό και γι’ αυτό στη φωτογραφία αποτυπώθηκαν μόνο τα άκρα του, τα οποία στην αρχή δεν παρατήρησε κανένας». Τα τελευταία τέσσερα χρόνια οι κάμερες ενέδρες κατέγραψαν 15 εκπροσώπους του είδους, ενώ σε ολόκληρη την επικράτεια της Ρωσίας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Άγριας Φύσης, ο αριθμός των συγκεκριμένων πανθήρων δεν ξεπερνά τους 90.

Σε κάθε ρωσικό προστατευόμενο δρυμό εργάζεται ένα μεγάλο επιτελείο επιθεωρητών, οι οποίοι επί εικοσιτετραώρου βάσεως περιπολούν στα σύνορά του. Σε αρκετές περιπτώσεις οι δρυμοί βρίσκονται σε δύσβατες περιοχές, γεγονός που καθιστά αδύνατο τον έλεγχο όλων απολύτως των σημείων. Η λαθροθηρία και η παράνομη παρουσία μέσα στα όρια των προστατευόμενων περιοχών εξακολουθεί να αποτελεί έναν πονοκέφαλο για το προσωπικό που εργάζεται σε αυτές. Οι λαθροκυνηγοί σπανίως έρχονται μόνο μια φορά, καθώς από την πώληση σπάνιων ψαριών ή θηραμάτων μπορούν να αποκομίσουν πολλά χρήματα.
Πρόσφατα στη Ρωσία εμφανίστηκε ένα νέο είδος λαθροθήρες, οι «λαθροθήρες διαφημιστές». Ο αρχαιότερος επιθεωρητής του εθνικού δρυμού, Βλαντίμιρ Σαβίτσκι, αναφέρει ότι σήμερα πολύ διαδεδομένο είναι το υποβρύχιο ψάρεμα. Οι ιδιοκτήτες καταστημάτων εξοπλισμού υποβρύχιου ψαρέματος έρχονται στη λίμνη προκειμένου να ψαρέψουν ένα τεράστιο ψάρι, να φωτογραφηθούν με αυτό, να ανεβάσουν τη φωτογραφία στην ιστοσελίδα και να προσελκύσουν περισσότερους πελάτες. Βεβαιώνοντας τους τελευταίους, ότι με τον εξοπλισμό που προσφέρουν είναι δυνατό να πιάσουν ένα ψάρι τέτοιου μεγέθους.
Υπάρχουν και λιγότερο επικίνδυνοι παραβάτες, άνθρωποι οι οποίοι απλώς θέλουν να χαλαρώσουν σε ένα ήσυχο μέρος μακριά από την πολυκοσμία. Αυτοί όμως είναι δυνατό να βλάψουν τη φύση ανάβοντας φωτιά, αφήνοντας πίσω τους σκουπίδια, φοβίζοντας με την παρουσία τους τα σπάνια πουλιά.
Το έργο των επιθεωρητών στη λίμνη Ίτκουλ είναι περίπου το ίδιο με εκείνο που επιτελείται και στους άλλους δρυμούς. Εργάζονται με βάρδιες, κάθε τρίτη εβδομάδα. Στη διάρκεια μιας ημέρας η ομάδα πραγματοποιεί αρκετές εξορμήσεις, με πλεούμενο ή με αυτοκίνητο, κάνοντας το γύρο της λίμνης. Στη διάρκεια των εξορμήσεων στο νερό βρίσκουν συχνά δίχτυα λαθροθήρων. Τα τοποθετούν κάτοικοι των γύρω οικισμών, οι οποίοι δεν μπορούν να συμφιλιωθούν με το γεγονός ότι το αγαπημένο τους μέρος για ψάρεμα βρίσκεται πλέον σε απαγορευμένη περιοχή.
Οικολογική συνείδηση
Πραγματοποιώντας ένα γύρο 40 χιλιομέτρων με το αυτοκίνητο, οι επιθεωρητές επιτηρούν για τυχόν ακάλεστους επισκέπτες από τις κορυφές των ψηλών λόφων. Η έκταση όπου βρίσκεται η λίμνη Ίτκουλ είναι σχετικά μικρή, γι’ αυτό η πείρα και η διαίσθηση βοηθούν τους φρουρούς της τάξης στον δρυμό να εντοπίζουν ακόμη και αυτούς που έχουν καμουφλαριστεί στα παράκτια δάση. Οι επιθεωρητές ανησυχούν για την κάθε παράβαση. Όπως αναφέρει ο Σαβίτσκι, ο χειμώνας είναι μια ήσυχη εποχή για αυτούς, αλλά όσο πλησιάζει η θερμή σεζόν, ξεκινά η εργασία σε όλο και πιο έντονους ρυθμούς. Την άνοιξη έρχονται ξανά στη δυσάρεστη θέση να νουθετούν, να εξηγούν και να δίνουν πρόστιμα.
Οι περιορισμοί στην πρόσβαση στους δρυμούς είναι προς όφελος της φύσης. Μπορεί κανείς όμως παρόλα αυτά να τους επισκεφθεί, ως μέλος ειδικών γκρουπ ή ως εθελοντής. Ευχαρίστως δεκτοί γίνονται εδώ και οι οικολογικοί εθελοντές. Η Ουλιάνα Κουίμοβα, η οποία καταρτίζει τις μεθόδους που ακολουθεί στις δραστηριότητές του το τμήμα επιμόρφωσης, τονίζει ότι οι προστατευόμενες περιοχές μπορούν να βοηθηθούν μέσω των «οικολογικών αποβάσεων» και της βελτίωσης των τουριστικών υποδομών. Απαραίτητοι είναι εδώ και όσοι μπορούν να συνδράμουν στην οικολογική διαφώτιση, όπως φωτογράφοι, οπερατέρ, μεταφραστές. Η ειδικός δεσμεύεται ότι το προσωπικό θα προσπαθήσει να κάνει τα πάντα ώστε οι εθελοντές να ενδιαφερθούν και να νιώσουν άνετα. Προσθέτει ωστόσο, ότι θα ήταν επιθυμητό και αυτοί να προσφέρουν αληθινή βοήθεια.